Witnesses of the 1st Exit of an EU Member

BREXIT| Μάρτυρες της πρώτης Εξόδου Κράτους Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Άρθρο από τον κ. Μιχάλη Οικονομίδη, στο Philenews.com

* Δικηγόρος & Νομικός Σύμβουλος, CEO της Δικηγορικής Εταιρείας CHAMBERSFIELD ECONOMIDES KRANOS και της διεθνούς εταιρείας εταιρικών υπηρεσιών GFA TRUST.

Ένα από τα σημαντικότερα δημοψηφίσματα στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου πραγματοποιήθηκε στις 23 Ιουνίου 2016 με αποτέλεσμα, που ταρακούνησε συθέμελα την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και την παγκόσμια αγορά.

Το 51,9% υπέρ της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, έδωσε το έναυσμα διαφόρων αλυσιδωτών αντιδράσεων στους τομείς της οικονομίας, στην πολιτική και γενικά στη φαινομενική σταθερότητα που υπήρχε.

Παρόλο που το δημοψήφισμα, νομικά ομιλούντες, ήταν συμβουλευτικό και όχι υποχρεωτικό, οι κυβερνήσεις ακολουθώντας, ένα άγραφο νόμο, δεσμεύονται με τα εν λόγω δημοψηφίσματα.

Ενώ αρχικά φαινόταν ότι σχεδόν αναμφίβολα το Ηνωμένο Βασίλειο θα προχωρούσε στην έναρξη των διαδικασιών για την έξοδό του από την Ευρωπαϊκή ένωση, στην πορεία έχει διαφανεί ότι προκύπτουν πρακτικά προβλήματα για την εν λόγω διαδικασία. Για παράδειγμα όλα τα Κοινοβούλια του Ηνωμένου Βασιλείου θα πρέπει να υπερψηφίσουν την απόφαση του δημοψηφίσματος, αλλά εκ των πραγμάτων φαίνεται ότι η Βόρειος Ιρλανδία και Σκωτία δεν θα προχωρήσουν στην υπερψήφιση της εξόδου. Πέραν αυτού οι αρχικοί υποστηρικτές και ηγέτες υπέρ της εξόδου έχουν πλέον μεταβάλει τις απόψεις τους ή έχουν παραιτηθεί από τα αξιώματά τους.

Σύμφωνα με το άρθρου 50 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που καθορίζει τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν στην περίπτωση αποχώρησης ενός κράτους μέλους, η διαδικασία έχει διάρκεια 2 ετών εκτός και αν δοθεί παράταση με ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του κράτους – μέλους.

Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι το Άρθρο 50 για πρώτη φορά θα τεθεί σε εφαρμογή και οι συνθήκες για το εν λόγω κράτος προς αποχώρηση παύουν να ισχύουν από την ημερομηνία έναρξης της συμφωνίας αποχώρησης. Στην εν λόγω συμφωνία πάλι υπάρχει δυνατότητα παράτασης, σύμφωνα με τους προαναφερθέντες όρους.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος οδηγεί την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο, σε πρωτοφανή άγνωστα μονοπάτια. Θα κληθούν να αντιμετωπίσουν αρκετές δυσκολίες προς την υλοποίηση της εξόδου αυτής, λόγω των νομικών και οικονομικών θεμάτων που θα πρέπει να επιλύσουν. Επιπλέον, θα πρέπει να εξευρεθούν λύσεις για τα φλέγον θέματα ασφάλειας, υγείας, μετανάστευσης και άλλων που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με στρατηγικό και διπλωματικό τρόπο, προς αποφυγή της τυχών κατάρρευσης του συστήματος.

Επίσης, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι στους προσεχείς μήνες δεν υφίσταται, νομικά ομιλούντες, πραγματική έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, η αβεβαιότητα που έχει επέλθει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο, προκαλεί συνέπειες σε όλους τους τομείς που αφορούν τις σχέσεις μεταξύ των κρατών αλλά και των επιχειρήσεων. Ήδη, η πρώτη συνέπεια διαφάνηκε την 24η Ιουνίου, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, όπου ως μάρτυρες παρατηρήσαμε τη δραματική συναλλαγματική υποτίμηση της Αγγλικής στερλίνας, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πτώση που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία 30 έτη. Αυτή η συναλλαγματική υποτίμηση, σίγουρα θεωρείται ως η προκήρυξη της έναρξης των πρώτων προβλημάτων στην οικονομία.

Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρώντας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πρέπει σε πρώτη φάση να αντιμετωπίσει το δημοσιονομικό χρέος της τάξεως των 30 δισεκατομμυρίων στερλίνων, ενώ παράλληλα υπάρχει η πιθανότητα προκήρυξης άμεσης ανάγκης ρευστότητας στις τράπεζες του, του ύψους των 250 δισεκατομμυρίων στερλίνων.

Αδιαμφισβήτητα, η πτώση της Αγγλικής λίρας σε συνάρτηση με το δημοσιονομικό χρέος και της ανάγκης ρευστότητας, θα δημιουργήσει στο Ηνωμένο Βασίλειο σοβαρά ζητήματα στην εσωτερική του οικονομία, τα οποία θα καλεστεί να επιλύσει ακολουθώντας νέους τρόπους ανάπτυξης.

Δεδομένης της δυσκολίας που θα πρέπει να αντιμετωπίσει το Ηνωμένο Βασίλειο στον οικονομικό και πολιτικό τομέα ανάπτυξης του, διαμορφώνοντας διακρατικές συμφωνίες τόσο με την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και με άλλα κράτη όπως την Αμερική και την Ασία, είναι σημαίνων να αναφέρουμε ότι το Αγγλικό κοινοβούλιο ίσως καλεστεί να αποφασίσει την άρση ή την μετατροπή νομοθετικών θεσμών, που διέπουν το Αγγλικό δίκαιο. Αυτό προκύπτει λόγω του ότι πολλοί νομοθετικοί θεσμοί, που διέπουν το Αγγλικό δίκαιο, προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό σημαίνει ό,τι και μετά την αποχώρησή του Ηνωμένου Βασιλείου, οι νομοθετικοί κανόνες θα παραμείνουν σε ισχύει, άρα με την νέα πολιτική προσέγγιση που θα ακολουθηθεί είναι πολύ πιθανών το Αγγλικό κοινοβούλιο να καλεστεί να αποφασίσει την άρση ή την μετατροπή τους, για να συνάδουν με τη χάραξη της νέας πορείας του κράτους.

Αναφορικά με την οποιαδήποτε επίπτωση στην Κύπρο, σίγουρα η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να παραμείνει ανεπηρέαστη, αλλά η οποιαδήποτε πιθανή αρνητική συνέπεια θα είναι προσωρινή και παροδική.

Προσωπικά πιστεύω ό,τι μακροπρόθεσμα, θα υπάρξουν διακρατικές συμφωνίες για την ομαλή συνέχεια της συνεργασία μεταξύ Κύπρου και Ηνωμένου Βασιλείου σε οικονομικό, πολιτικό και επιχειρηματικό πλαίσιο.

Περαιτέρω, μακροχρόνιες συμφωνίες επιχειρήσεων μεταξύ των δύο κρατών σίγουρα θα αναθεωρηθούν μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξόδου, λόγω του ότι οι πλείστες βασίζονται σε Ευρωπαϊκούς νομικούς θεσμούς. Αντιθέτως, η Κύπρος, μπορεί να επωφεληθεί από την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση με σωστό χειρισμό και προώθηση της δικαιοδοσίας της Κύπρου σε εταιρίες κολοσσούς, οι οποίες ήδη εξετάζουν το ενδεχόμενο μετακίνησης της έδρας τους από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Προσωπικά, η άποψη μου είναι ότι δεν υπάρχει άμεσος λόγος ανησυχίας για την Κυπριακή Δημοκρατία λόγω της μεταβατικής περιόδου που θα υπάρξει, όπου τα υπόλοιπα μέλη κράτη συμπεριλαμβανομένου και της Κύπρου θα προβούν σε απευθείας διακρατικές συμφωνίες με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Το ερώτημα το οποίο μας απασχολεί και μπορεί να απαντηθεί μόνο εκ του αποτελέσματος, είναι εάν τελικά το Ηνωμένο Βασίλειο έπραξε σωστά και αν άλλα Ευρωπαϊκά μέλη κράτη, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αποχώρησης αναλογίζοντας και μελετώντας το αποτέλεσμα του Ηνωμένου Βασιλείου, διαπιστώσουν ότι τελικά μπορούν να ακολουθήσουν το παράδειγμα αυτό και να επιλέξουν αντίστοιχα την αποχώρησή τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Περαιτέρω, σημαντικό ερώτημα είναι το κατά πόσο όντως στην τελική, το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή ένωση, αφού πλέον είναι ορατό το ενδεχόμενο στον ορίζοντα της μεταβολής της όλης θέσης του Ηνωμένου Βασιλείου, μετά την παρουσίαση όλων των σοβαρών προβλημάτων και συνεπειών που επήλθαν στην οικονομία και στους άλλους τομείς του Ηνωμένου Βασιλείου.

Αδιαμφισβήτητα, πολλοί είναι οι παράγοντες που θα καθορίσουν την έκβαση της ορθότητας της απόφασης αυτής. Ο σημαντικότερος ίσως παράγοντα είναι το πώς η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εκλάβει την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου και ποιες θα είναι οι προδιαθέσεις προθυμίας της για την σύναψη συμφωνιών, με άλλους όρους και προϋποθέσεις, με ένα κράτος που ουσιαστικά την έχει απαρνηθεί και αποχωρίσει. Αφ’ ετέρου, το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να θεσπίσει νέες στρατηγικές ως προς την αντιμετωπίσει των προκλήσεων του ανταγωνισμού καθώς και των σχέσεων μεταξύ των Ευρωπαϊκών και γειτονικών κρατών, που θα το οδηγήσουν στην υιοθέτηση νέων προσεγγίσεων και ιδεών τόσο στις μελλοντικές διακρατικές συμφωνίες που θα συνάψει όσο και στο νομοθετικό πλαίσιο που θα τις διέπουν.

Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν επηρέασε μόνο την σχέση του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και τη σχέση του με τη Σκωτία και Βόρειο Ιρλανδία. Οι χώρες αυτές ψήφισαν όπως το Ηνωμένο Βασίλειο παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, ήδη έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για την πιθανή απόσχιση τους, από αυτό.
Σοφό είναι όλοι να αναλογιστούν τις τακτικές και στρατηγικές που έχουν ακολουθηθεί οι οποίες ήταν υπαίτιες για την πρόκληση του αποτελέσματος αυτού.

Επίσης, θα πρέπει να αναλογιστούν και να μελετήσουν την έκβαση σε βάθος των συνεπειών του αποτελέσματος και να προβούν άμεσα σε καθησυχασμό, θεσπίζοντας στρατηγικές εξυγίανσης για τη μείωση της αστάθεια που έχει προέλθει, έτσι ώστε να επέλθει η ψυχραιμία και να δοθεί ο ανάλογος χρόνος, προς την υλοποίηση των διαδικασιών που πρέπει να ακολουθηθούν.

Οι αξιωματούχοι, δε, των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να εξετάσουν την πορεία της «επόμενης ημέρας» και τα προβλήματα που οδήγησαν το Ηνωμένο Βασίλειο να αποσυρθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Να αξιολογήσουν κατά πόσον ο τρόπος λειτουργίας, σήμερα, της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ορθός, στα πλαίσια αλληλεγγύης και υποστήριξης των μελών κρατών ή εάν χρήζει ολοκληρωτικής και ριζικής αναδιοργάνωσης.
Σίγουρα, κανείς δεν γνωρίζει εάν μακροχρόνια η απόφαση αυτή, του Ηνωμένου Βασιλείου να αποσυρθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα είναι αρνητική ή θετική λόγω των πολλών πολύπλευρων παραγόντων που επηρεάζουν το αποτέλεσμα.

Βραχυπρόθεσμα ωστόσο, η αστάθεια που έχει επέλθει γενικά για το «τι μέλλει γενέσθαι», αναμφίβολα θα επιφέρει αρνητικές συνέπειες στους τομείς των εμπορικών και οικονομικών συναλλαγών, παγκοσμίως.